Ο  
ΟΡΦΑΝΟΣ Π. ΙΩΑΝΝΗΣ  
& 
Η ΙΣΤΟΡΙΑ  
ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ  
ΚΑΨΙΑ ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ  
Μικρό το χωριό του Κάψια Αρκαδίας, αλλά με αξιόλογη σύγχρονη ιστορία, που τιμά τους κατοίκους του χωριού και προάγει την συμφιλίωση των λαών, ανεξαρτήτως ιδεολογικών, φυλετικών, οικονομικών και λοιπών διαφορών. 
Συγκεκριμένα, κατά την εποχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, την 3η Σεπτεμβρίου 1943 οι Σύμμαχοι εισέβαλαν στην κεντρική Ιταλία υπό την αρχηγία του Bernard L. Montgomery. Η Ιταλία υπέγραψε ανακωχή και έμεινε εκτός πολέμου. Την 10η Σεπτεμβρίου 1943, ο Ιταλικός στόλος παραδόθηκε στα λιμάνια της Μάλτας και της Μεσογείου και από την 13η Σεπτεμβρίου 1943 Γερμανοί και Ιταλοί στρατιώτες μάχονταν μεταξύ τους στην Ελλάδα. Την 21η Σεπτεμβρίου γίνεται το Μακελειό της Κεφαλονιάς όπου η Ιταλική μεραρχία Άκουι παραδόθηκε στους Γερμανούς στη Κεφαλονιά. Τις επόμενες μέρες, 4.500 Ιταλοί εκτελέστηκαν και άλλοι 3.000 πνίχτηκαν από τους Γερμανούς. Την 13η Οκτωβρίου 1943 η Ιταλία κήρυξε πόλεμο στη Γερμανία. 
Εκείνες λοιπόν τις ημέρες, ο Ιταλός στρατιώτης με το όνομα Σαλβατόρε (Σωτήρης) ζήτησε την βοήθεια των ανταρτών, προκειμένου να γλυτώσει από τους γερμανούς. Οι αντάρτες οδήγησαν τον Σαλβατόρε στο χωριό Κάψια, όπου ζήτησαν την βοήθεια του Δημοδιδάσκαλου του χωριού Ιωάννη Ορφανού του Παρασκευά, προκειμένου να οργανώσει τους κατοίκους, για να κρύβουν εναλλάξ στα σπίτια τους τον Ιταλό Σαλβατόρε. Πράγματι, όλοι οι κάτοικοι αμέσως κινητοποιήθηκαν και εναλλάξ προσέφεραν στέγη, τροφή και καταφύγιο στον Ιταλό Σαλβατόρε από τους γερμανούς στρατιώτες. Ο Ιταλός από την πρώτη στιγμή, που δέχθηκε την βοήθεια των Ελλήνων, ήθελε να ξεπληρώνει την βοήθεια και τα έξοδα του φαγητού του, κάνοντας εργασίες στην κάθε οικογένεια, που τον φιλοξενούσε. Από φιλότιμο, όταν δεν είχε εργασία να κάνει, αρνιόταν να φάει καίτοι του πρόσφεραν φαγητό. 
Επειδή όμως, η κατάσταση κατά την κατοχή ήτανε δύσκολη, οι μήνες περνούσαν, η τροφή δυσκολοεύρετη και ο κίνδυνος από τους γερμανούς πολύ μεγάλος, όσο και να είχανε την θέληση να βοηθήσουν οι κάτοικοι, είχανε αρχίσει να κουράζονται και να δυσανασχετούν. Τότε ο Δημοδιδάσκαλος του χωριού η οικογένεια του Ιωάννη Π. Ορφανού και η οικογένεια του Νικολάου Αρμόνη ανέλαβαν να κρύβουν στα σπίτια τους τον Ιταλό Σαλβατόρε, εναλλάξ. Ο δημοδιδάσκαλος Ιωάννης Π. Ορφανός βοήθησε τον Σαλβατόρε σαν αδελφό του, μέχρι την στιγμή που μπόρεσε ο Σαλβατόρε να επιβιβαστεί στην Πάτρα σε πλοίο με προορισμό την Ιταλία. Τότε ο Σαλβατόρε ενώ όλοι νόμισαν ότι είχε επιβιβαστεί στο πλοίο, εκείνος δεν επιβιβάστηκε. Το πλοίο αυτό το τορπίλισαν οι γερμανοί και οι επιβάτες του σκοτώθηκαν ή πνίγηκαν. Ο Σαλβατόρε επιβιβάστηκε στο επόμενο πλοίο και επέστρεψε στην πατρίδα του την Ιταλία. Στην Ελλάδα όλοι οι κάτοικοι του χωριού τον θεωρούσαν σκοτωμένο και είχαν λυπηθεί. Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους γερμανούς, ο Σαλβατόρε επέστρεψε στην Ελλάδα και επισκέφτηκε τον Δημοδιδάσκαλο του χωριού Ιωάννη Π. Ορφανό στην Τρίπολη, καθώς και τους φίλους του χωριανούς με δώρα, προκαλώντας ευχάριστη έκπληξη σε όλους. Όλοι χάρηκαν που είχε σωθεί. Από τότε ο Σαλβατόρε επισκεπτότανε το χωριό το Κάψια και ιδιαιτέρως τον δάσκαλο Ιωάννη Π. Ορφανό και την οικογένεια του δασκάλου στην Τρίπολη και την Αθήνα κάθε καλοκαίρι. Το επίθετό του ποτέ δεν το αποκάλυψε σε κανέναν, λόγω του επαγγέλματος του, γιατί εργαζότανε στην μυστική αστυνομία της Ιταλίας όπως είχε πει. Τα τελευταία 15 χρόνια δεν έχει επισκεφτεί κανέναν στην Ελλάδα και θεωρούν όλοι ότι λόγω της προχωρημένης ηλικίας του θα έχει αποβιώσει.  
Ο Ιωάννης Π. Ορφανός στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, συμμετείχε στην αντίσταση κατά των κατακτητών. Οι αντάρτες ανάμεσα στα άλλα, του είχαν αναθέσει να συγκεντρώνει τρόφιμα για αυτούς. Λίγο έλλειψε λόγω της δράσης του αυτής να εκτελεστεί από τους γερμανούς.  
Η ιστορία του Σαλβατόρε είναι αληθινή και πρέπει να αποτελεί αιώνια φωτεινό παράδειγμα προς μίμηση για όλους τους ανθρώπους και τους λαούς. 
 
Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ  ΙΩΑΝΝΗ Π. ΟΡΦΑΝΟΥ  ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΞΕΧΟΥΣΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

Οικογένεια Παρασκευά Ορφανού και Κων/νας Ορφανού το γένος Αναγνωστοπούλου:  

Ο γιός του, Ιωάννης Παρασκευά Ορφανός, ήταν ο δημοδιδάσκαλος του χωρίου Κάψια Αρκαδίας επί 30 έτη. Γεννήθηκε το 1903 στο Κάψια και κοιμήθηκε το 1993. Όλοι οι μαθητές του έχοντας αποκτήσει καλές βάσεις κατά την φοίτησή τους στο σχολείο, διακρίθηκαν στην εργασία τους για την αγωγή τους και την μόρφωσή τους και η πλειονότητά τους είναι απόφοιτοι πανεπιστημίου (δάσκαλοι, καθηγητές, ιατροί κ.λ.π.). Στα χρόνια του οι γονείς απέφευγαν να στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο και προτιμούσαν να τα κρατούν στις αγροτικές εργασίες. Ο Ιωάννης Ορφανός με την προσωπικότητά του και τον ήρεμο και καλοπροαίρετο χαρακτήρα του έπειθε τους γονείς να στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο, για να μορφωθούν. Όταν οι μαθητές του χωριού έδιναν εξετάσεις για την εισαγωγή τους στο γυμνάσιο, ο Ιωάννης Ορφανός έκανε αφιλοκερδώς ιδιαίτερα μαθήματα στους μαθητές στην οικία του, προκειμένου να τους βοηθήσει να εισαχθούν στο γυμνάσιο. Πράγματι οι μαθητές του σημείωναν επιτυχίες που ανέκδειαν το σχολείο του χωριού Κάψια πρώτο σε επιτυχίες στις εισαγωγικές εξετάσεις από όλα τα Σχολεία της περιφέρειας. Ακούραστα και αγόγγυστα προσέφερε τις υπηρεσίες του στους συγχωριανούς του μέχρι του θανάτου του.  

Στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, οι αντάρτες ανάμεσα στα άλλα, του είχαν αναθέσει να συγκεντρώνει τρόφιμα για αυτούς. Παρ’ ολίγον λόγω της δράσης του αυτής, να εκτελεστεί από τους γερμανούς. Λίγο αργότερα, έσωσε την ζωή ενός καταδιωκόμενου, από τους γερμανούς, ιταλού στρατιώτη, του Σαλβατόρε, όταν η Ιταλία κήρυξε τον πόλεμο στην Γερμανία και οι γερμανοί σκότωναν αδιακρίτως τους Ιταλούς στην Ελλάδα. Η σχετική ιστορία αναφέρεται πιο πάνω. Ο Ιωάννης Π. Ορφανός αποτελεί φωτεινό παράδειγμα ιδανικού δασκάλου, σωστού οικογενειάρχη και έντιμου και σωστού πολίτη για τις νεότερες γενιές.  

Ο άλλος γιός του, Νικόλαος Παρασκευά Ορφανός, ανύπαντρος, επαναπατριστείς μετανάστης στις Η.Π.Α., ήταν Μέγας Ευεργέτης του ενοριακού Ιερού Ναού «Αγίου Νικολάου» Κάψια Αρκαδίας και του Δημοτικού σχολείου Κάψια Αρκαδίας. Βοήθησε με τεράστια χρηματικά ποσά το χωριό του και τους κατοίκους του χωριού και έμεινε στις μνήμες όλων για τον καλό του χαρακτήρα και το φιλότιμό του.  

Η Ελπίδα σύζυγος του Ιωάννου Ορφανού, ήταν κτήτορας Ιερού Ναού «Προφήτη Ηλία» Κάψια Αρκαδίας, το γένος Γεωργίου Τσαντρίζου (μεγαλοκτηματία και εργοστασιάρχου) από τα Πάκια Λακωνίας και της Αργυρός Δεληγιάννη.  

Η Ελπίδα Ορφανού ήταν κόρη του Γεώργιου Τσαντρίζου μεγαλοκτηματία και εργοστασιάρχη λαδιού από τα Πάκια Λακωνίας και της Αργυρής Δεληγιάννη του Βασίλη Δεληγιάννη. Ο Γεώργιος Τσαντρίζος ήταν γόνος πασίγνωστής πλουσιότατης Τουρκικής οικογένειας των Πακίων Λακωνίας. Επί τουρκοκρατίας τα Πάκια Λακωνιάς κατοικούνταν μόνο από λιγοστές Τουρκικές οικογένειες, οι οποίες ήταν πλουσιότατες. Οι πολύ πλούσιες Τουρκικές αυτές οικογένειες, ίδρυσαν τα Πάκια Λακωνίας, που ήταν μια ιδανική περιοχή για μόνιμη κατοικία, από άποψης κλίματος, ασφάλειας, φυσικής ομορφιάς και θαλάσσιων παραλιών, και ταυτόχρονα ήταν μια περιοχή, που είχε πολύ εύπορες καλλιεργήσιμες εκτάσεις και εύκολη πρόσβαση στην θάλασσα, για γρήγορη εξαγωγή των παραγόμενων γεωργικών προϊόντων. Η οικογένεια Τσαντρίζου έμεινε στην Ελλάδα μετά την επανάσταση των Ελλήνων του 1821, εκχριστιανίστηκε και αφομοιώθηκε από το ντόπιο Ελληνικό στοιχείο με σύναψη γάμων με Ελληνίδες. Ο Γεώργιος Τσαντρίζος, πατέρας την Ελπίδας Τσαντρίζου-Ορφανού, παντρεύτηκε την Αργυρή Δεληγιάννη, κόρη του Βασίλειου Αναγνώστου Δεληγιάννη(1844-...), δισέγγονου του γνωστού Ανάστου Δεληγιάννη (1775-1823) και της Αικατερίνης. Ο Ανάστος Δεληγιάννης γεννήθηκε το 1775 στα Λαγκάδια Αρκαδίας και υπήρξε ο τριτότοκος γιος του κοτζαμπάση της Πελοποννήσου, Ιωάννη Δεληγιάννη. Παντρεύτηκε μία γυναίκα ονόματι Αικατερίνη και απέκτησαν τουλάχιστον 4 παιδιά: τον Ιωάννη, τον Βασίλης, τον Ανδρέα και τον Ευθύμιο. Έλαβε μέρος στο ξεκίνημα της Ελληνικής Επανάστασης και το 1822 έγινε πρόεδρος της Εφορείας Γόρτυνος. Εγκαταστάθηκε στη Δημητσάνα όπου και πέθανε το 1823. 
Η συμβολή της Ελπίδας Ορφανού στην ανάπτυξη του χωριού ήταν καθοριστικής σημασίας για το χωριό. Όντας από την ανώτερη κοινωνικο-οικονομικά οικογένεια Δεληγιάννη και Τσαντρίζου και αναλαμβάνοντας τον ρόλο της συζύγου του δασκάλου του χωριού, βοήθησε στο να υπάρξουν επί εποχής της για πρώτη φορά συνθήκες υγεινής στο χωριό. Επίσης βοήθησε στην καταπολέμηση του ανταγωνισμού και των εχθροτήτων μεταξύ των χωρικών και στην προαγωγή του συναγωνισμού και της φιλίας. Παράλληλα, πήρε την πρωτοβουλία να κτίσει ένα εκκλησάκι μικρό στην κορυφή του βουνού, για να στεγάσει την εικόνα του προφήτη Ηλία η οποία ήτανε μέσα σε πετρόκτηστο πρόχειρο εικονοστάσιο. Το εκκλησάκι ήταν μικρό και χωρούσε μόνο την Αγία Τράπεζα με τα ιερά σκεύη, καθώς και τον ιερέα. Όταν οι κάτοικοι είδαν ότι η ξενοχωριανή Ελπίδα έκτισε το εκκλησάκι, που εκείνοι δεν είχαν θελήσει επί χρόνια να κτίσουν, αισθάνθηκαν άσχημα. Ζήτησαν από την Ελπίδα Ορφανού να την άδεια και την βοήθεια να το μεγαλώσουν, ώστε να χωρούν και οι εκκλησιαζόμενοι εντός της εκκλησίας. Η Ελπίδα μαζί με μια φίλη της χωριανή ανέλαβαν την συλλογή χρημάτων και κυρίως καρπού (σιτάρι και άλλων γεωργικών προϊόντων), τα οποία τα πούλησαν εν συνεχεία σε χονδρέμπορους, και με τα χρήματα που συλλέχθηκαν αγόρασαν οικοδομικά υλικά. Οι νέοι και οι νέες του χωριού ανέλαβαν την μεταφορά των υλικών από το χωριό στην κορυφή του βουνού, κουβαλώντας τα στους ώμους τους. Οι μαστόροι έκτισαν εν συνεχεία την εκκλησία μεγαλύτερη και κράτησαν το παλιό εκκλησάκι της Ελπίδας, ως Ιερό του σημερινού Ιερού Ναού. Σημειωτέον ότι την εποχή εκείνη δεν υπήρχε δρόμος, ούτε καν μονοπάτι, που να οδηγεί στην κορυφή του βουνού. Ούτε τα μουλάρια μπορούσα να ανέβουν στην κορυφή του βουνού. Όλα τα υλικά ανέβαιναν από τους ανθρώπους, που τα κουβαλούσαν στο ώμο τους. Επίσης τότε κατασκευάστηκε και η στέρνα νερού δίπλα στην εκκλησία. Σήμερα υπάρχει αμαξιτός δρόμος που οδηγεί στο εκκλησάκι του προφήτη Ηλία. Τα χρόνια που ακολούθησαν, τόσο οι κάτοικοι του χωριού, όσο και πολλοί κάτοικοι που είχανε μεταναστεύσει στο εξωτερικό, προσέφεραν χρηματικά ποσά και η εκκλησία βελτιώθηκε. 

Ο άλλος γιός του, Γιώργος Π. Ορφανός, χημικός μετανάστευσε στις Η.Π.Α., και βοήθησε με τεράστια χρηματικά ποσά το χωριό του και τους κατοίκους του χωριού. 
Ο Ιωάννης Π. Ορφανός και η σύζυγός του Ελπίδα, απέκτησαν πέντε κορίτσια, δύο από τα οποία έχασε στην παιδική τους ηλικία.  
Από τα τρία του κορίτσια, η μεγαλύτερη η Κωνσταντίνα παντρεύτηκε τον υποστράτηγο πεζικού Γεώργιο Β. Παπαγιαννόπουλο της γνωστής οικογενείας Παπαγιαννόπουλος — Δεληγιάννης — Λίτινος — Λίθινος — LITINUS από τα Λαγκάδια Αρκαδίας, Ρέθυμνο Κρήτης, Κωνσταντινούπολη, Ρώμη ( www.litinus.host56.com ) και απέκτησε τον Δρ. Βίκτωρα Γ. Παπαγιαννόπουλο Φαρμακοποιό-Εκπαιδευτικό.  
Η μεσαία, η Ευαγγελία σπούδασε στις Η.Π.Α. πολιτικές επιστήμες και εργάστηκε επί σειρά ετών στο εμπορικό επιμελητήριο της Νέας Υόρκης όπου διακρίθηκε με ιδιαίτερες τιμές. Παντρεύτηκε τον αυστριακής καταγωγής Sig Binder οικονομολόγο — τραπεζικό και απέκτησαν τρία παιδιά τον Ιωάννη-Φρειδερίκο, την Ελπίδα και την Βαρβάρα. 
Η μικρότερη, η Μαργαρίτα σπούδασε στην Αθήνα και παντρεύτηκε τον τραπεζικό Ασημάκη Καλλιντέρη και απέκτησαν την Ιωάννα και την Ελπίδα.